Ouders zijn een belangrijke spil in het christelijk-reformatorisch onderwijs. We zien hen niet als consumenten maar als medeproducenten van goed onderwijs. Hoe gaan school en ouders integer met elkaar om? En hoeveel vertrouwen en ondersteuning geven we elkaar? Hoe communiceren we met en over elkaar? Deze vijf richtlijnen voor ouderbetrokkenheid kunnen hierbij helpen.
Door: Alette Pouwelse (Driestar onderwijsadvies) en Gerdien Lassche (Reformatorische Oudervereniging)
1. Investeer in de relatie met elkaar
Een positieve harmonieuze omgang kun je alleen creëren wanneer er goed contact is en er verbinding is gemaakt. Een goede verbinding maakt dat er wederzijds vertrouwen is. Dat is de basis waarop je integer wilt samenwerken.
Een eerste stap daartoe is oprechte interesse in elkaar. Ouders zijn nieuwsgierig wat er in de school gebeurt en de leraar is belangstellend naar wat ouders bezighoudt. Door te luisteren naar elkaar, elkaar serieus te nemen en elkaar op de hoogte te houden van ontwikkelingen en activiteiten, groeit de wederzijdse relatie.
Het respecteren van de rolopvattingen van ouders en het samen zoeken naar afstemming over verdeling van taken en verantwoordelijkheden, draagt bij aan de relatie en aan het vertrouwen in elkaar. Verder wordt de wederzijdse relatie versterkt door het houden van ‘informele en formele’ ontmoetingsmomenten. Werken aan deze relatie is altijd van belang, ook als het kind zich zonder problemen ontwikkelt.
Lusse, M. (2019). School en thuis. Huizen: uitgeverij Pica.
Bakker, J., Denessen, E., Denissen, M. & Oolbekkink-Marchand, H. (2013). Leraren en ouderbetrokkenheid. Een reviewstudie naar de effectiviteit van ouderbetrokkenheid en de rol die leraren daarbij kunnen vervullen. Nijmegen: Radboud Universiteit.
2. Zorg voor zorgvuldige communicatie over en weer.
Ouders willen weten hoe het met hun kind gaat en verwachten daarover informatie te krijgen. Ouders verwachten gesprek met de leraar over de ontwikkeling van hun kind. Leraren verwachten op hun beurt dat ouders bepaalde informatie deelt met hen die van belang is voor de school.
Door de wederzijdse verwachtingen uit te spreken is aan de contactstructuur een hoge mate van voorspelbaarheid gegeven.
Het is belangrijk om een onderwerp dat verandering teweeg gaat brengen met alle betrokkenen vanaf het begin besproken wordt. Wanneer ouders vanaf het begin mogen meedenken, worden ze onderdeel van het proces en zullen ze de oplossing (de uiteindelijke beslissing) geheel omarmen omdat het ook hun oplossing is.
Pieter Remmerswaal, R., & de Gouw, A. (2017). Snap jij die ouders? Basisboek professioneel werken met ouders. Uitgeverij SWP: Amsterdam.
Teitler, P. en Brussel, A. van (2020). Lessen in orde op de basisschool: handboek voor onderwijspraktijk. Bussum: Coutinho.
3. Deel en draag samen de identiteit van de school
Het is met name vanwege de identiteit waarom ouders voor een christelijke school kiezen. Ouders willen graag dat de werkwijze op school naadloos aansluit bij de opvoeding thuis en bij wat de kinderen in de kerk meekrijgen. De gezamenlijke identiteit binnen de gemeenschap (gezin, school en kerk) geeft verbinding.
Het is belangrijk om als school en ouders voor elkaar te bidden. Ouders kunnen ook meedenken bij het formuleren van de identiteitsparagraaf (bijvoorbeeld voor het SWP, de schoolgids, website, informatiefolder enz.) Deze basis en waarden vanuit de Bijbel doortrekken ons ’zijn’, ons leven en onze opvoeding.
W, Fieret: Ouders, de belangrijkste opvoeders, 2014, hoofdstuk 3, pag. 35 t/m 61)
4. Vorm samen een gemeenschap rondom het kind voor een stabiele ontwikkeling
Om goed te kunnen ontwikkelen hebben kinderen een gemeenschap om hen heen nodig die begint bij de ouders. De thuisbetrokkenheid van ouders heeft invloed op de ontwikkeling van hun kind. De motivatie, het welbevinden, zelfbeeld en zelfwaardering van het kind wordt door deze betrokkenheid gerealiseerd en van daaruit kan het kind zich cognitief ontwikkelen.
Deze betrokkenheid wordt uitgebreid naar familie, kerk, school, buurt, clubs, enz. Het is belangrijk dat afstemming, versterking en bevestiging binnen deze gemeenschap op een integere wijze aanwezig is.
Bakker, J., Denessen, E., Denissen, M. & Oolbekkink-Marchand, H. (2013). Leraren en ouderbetrokkenheid. Een reviewstudie naar de effectiviteit van ouderbetrokkenheid en de rol die leraren daarbij kunnen vervullen. Nijmegen: Radboud Universiteit.
Dijk, Moniek van & Gemmeke, Mireille (2010). De kracht van de pedagogische civil society. Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut.
5. Respecteer elkaars perspectieven (positie tegenover het kind)
Wanneer je een onpartijdige positie inneemt, zonder waardeoordeel, respecteer je het perspectief van de ouder. In deze positie heb je als leraar de overtuiging dat ouders het recht hebben op hun beeld van de werkelijkheid.
Je accepteert wie iemand is, wat iemand denkt, voelt en doet. Je zendt uit dat het ‘goed' is, waardoor je een veilige, integere omgeving creëert.
Gil-Toresano, B. en Brand, A. van den, Ouders en Leerkrachten BV. Respectvol communiceren met ouders (2006), JSW (jaargang 90, mei 2006), pag. 20-24.
