Het tweede symposium van Beter Lezen, op woensdag 12 november, trok opnieuw veel belangstellenden naar Gouda: ongeveer 130 mensen wisten Driestar educatief te vinden. Allemaal met hetzelfde doel: informatie, inspiratie en ideeën opdoen om op hun eigen werkplek actief aan de slag te gaan met (begrijpend) lezen.
Tineke Boele heet ons welkom en leest Johannes 10 : 11-16. Ze wijst op de samenhang vanuit het Oude Testament, Ezechiël 32: 15 en 16. Samenhang geeft diepte, kleur en kracht.
Heleen Buhrs (leerkracht op een basisschool in Amsterdam én auteur van ‘Effectief leesonderwijs in de praktijk. Een kennisrijke aanpak voor de basisschool’) neemt ons mee met het thema ‘Lezende leerling? Zet de leraar centraal’. Haar schoolteam vroeg zich af waarom ze de dingen doen zoals ze die doen. Daaruit kwamen de volgende acties voort:
- Leesonderwijs vanuit de wetenschap, vertalen naar de praktijk. Vanuit vakmanschap kunnen leerkrachten zelf bedenken welke teksten gebruikt kunnen worden en hoe dat in de klas aangepakt kan worden
- Zoek de samenhang van (begrijpend) lezen, schrijven en de andere (zaak)vakken
- Begrijpend lezen benutten om kennis van de leerlingen te vergroten
- Wil je verandering? Richt je op één aspect (bijvoorbeeld leesvaardigheid) én neem er de tijd voor!
Heleen noemt drie kernpunten voor krachtig leesonderwijs:
1. Een kennisrijk curriculum
Het belang van opdoen van (voor)kennis, start al in groep 1! Leerlingen met kennis begrijpen gedichten, info-boeken, teksten, leesboeken en fabels. Kinderen willen heel graag léren over allerlei thema’s en onderwerpen! Benut dat bij het thematisch werken in de onderbouw!
2. Lezen om te leren en leren om te lezen
Kennisopbouw is belangrijk! Veel kennis is uit het onderwijs gehaald: bij methodes staan meer plaatjes, versimpelde teksten en kortere zinnen. Leerlingen leren hierdoor minder. Zoek als leerkracht zelf teksten (jeugdliteratuur, informatieve tekst, prentenboeken, methodetekst, gedicht) bij het thema dat je bespreekt. Betrek de leerlingen actief bij het (voor)lezen: stel vragen en verdiep ook daardoor hun kennis van het thema/onderwerp uit het boek.
3. Houd het eenvoudig!
Zoek kinder- en voorleesboeken bij het thema en deel je ervaring met andere leerkrachten. Leerlingen moeten iets doen met de info en kennis die ze ontvangen vanuit het (voor)lezen: laat ze samenwerken en combineer praten en schrijven over teksten; dat geeft dieper leesbegrip.
Bedenk bij dit alles: als de leerkracht enthousiast is, maak je leerlingen ook enthousiast! Heleen sluit af met de woorden: ‘Ik denk dat wij het heel goed weten! Begin morgen!’
Daarna volgt een praktische bijdrage door lector Geletterdheid Janneke de Jong, met als thema: Drie keer beter lezen; het motto van het lectoraat:
1. Repertoirekennis:
De leerkracht moet op de hoogte zijn van jeugdliteratuur met rijke teksten. Op de website van Boekenopdracht staan meer dan 1000 boeken die de leerkrachten gratis voorziet van goede titels. Leerkrachten die enthousiast zijn, zijn hierbij sleutelfiguren voor de leerlingen.
2. Leesbevordering:
Verdiep je kennis met een cursus of een symposium (zoals vandaag) op leesgebied.
3. Leescultuur:
Dit moet groeien binnen een team, maar je kunt er in je eentje ook aan werken. Het moet zichtbaar zijn in een school:
- aan attributen, sfeer en activiteiten
- gesprek over leescultuur bevorderen als leerkracht en als team
- ouders betrekken bij de leescultuur op school
- creëer een rustige, ontspannen plek binnen de school, waar leerlingen geconcentreerd kunnen lezen
Verder benoemt Janneke dat een leescoördinator kan helpen bij de samenhang van lezen: binnen vakken, school en team.
Het lectoraat kan in overleg ingeschakeld worden bij een lezing, een ouderavond, workshops en/of boekentips. Via de mail kunnen de aanwezigen aangeven wat de urgentie is op zijn/haar school m.b.t. de samenhang bij lezen. Dat helpt bij het clusteren en bij het genereren van het aanbod.
Ten slotte sluit Peter Dijkstra het plenaire deel op een luchtige manier af: naar aanleiding van een gedicht van Paul van Ostaijen – ‘Marc groet ’s morgen de dingen’, gaan de aanwezigen enthousiast aan de slag met soortgelijke gedichtjes. Deze stromen binnen via de Mentimeter, de één nog origineler dan de ander.
In de pauze genieten de aanwezigen van koffie, thee met een heerlijke koek, bekijken ze de boekentafel van boekhandel Smit en spreken ze met elkaar over wat ze deze middag hebben gehoord. Daarna volgen ze enthousiast twee workshoprondes, die allemaal raakvlakken hebben met het thema ‘Lezen in Samenhang’.
Tussendoor én na afloop horen we positieve en enthousiaste reacties, zowel over de lezingen als over de workshops:
- “Jammer dat er maar twee rondes waren; er waren zoveel interessante workshops”;
- “Praktische en leerzame middag, daar kunnen we met ons team mee aan de slag!”.
Editie in 2026?
D.V. medio november 2026 staat er een derde editie van het symposium Beter lezen op de planning. Wil je een seintje krijgen als de inschrijving start? Laat dan hieronder je naam en mailadres achter:
